Modal verovert de wereld. Van ondergoed tot handdoeken worden gemaakt van model. De biobased vezel gaat langer mee dan katoen en is comfortabeler dan jersey. Maar wat is Modal? En is het een duurzaam alternatief?
Het lijkt een duurzaam alternatief maar er spelen verschillende factoren een rol, hierover later meer.
Modal is een half synthetische stof. Een gemodificeerde rayonvezel die wordt gewonnen uit de pups van beuken.Het is gemaakt van cellulosevezels, die afkomstig zijn van planten (andere cellulosevezels zijn linnen en hennep). Het belangrijkste verschil is dat rayon, hoewel plantaardig, door de mens is gemaakt.
“Het modale productieproces is vergelijkbaar met dat van viscose (een andere semi-synthetische rayonvezel), behalve dat er meer stappen en chemicaliën bij betrokken zijn.”
Volgens de CAMEO Materials Database werd de modal vezel voor het eerst ontwikkeld in de jaren dertig voor industrieel gebruik. Het rayon-type werd vereerd om zijn duurzaamheid en werd gebruikt in transportbanden, tuinslangen en autobanden.
Na een continue ontwikkeling van de vezel, patenteerde Shozo Tachikawa in 1951 een methode, wat resulteerde in een rayonvezel met een “hoge natte modulus”. Dit verwijst naar de sterkte van de vezel en geeft aan hoe goed deze nat blijft.
Het proces betekent ook dat de vezel bestand is tegen krimpen en uitrekken, waardoor het kledingstuk langer meegaat. Het door Tachikawa geproduceerde materiaal wordt technisch aangeduid als polynosische vezel, maar we kennen het gewoonlijk als modaal.
Het gemiddelde productieproces is vergelijkbaar met dat van viscose (een andere semi-synthetische rayonvezel), behalve dat er meer stappen en chemicaliën bij komen kijken. Het begint wanneer een beukenhoutboom wordt gekapt, versnipperd en tot pulp wordt afgebroken.
De cellulose wordt tot vellen gemaakt en vervolgens gedrenkt in een natriumhydroxidebad om cellulosexanthaat te maken, ook wel viscose genoemd. Na een tweede bad wordt de nu vloeibare oplossing door een extruder geduwd om vezels te produceren.
De vezels worden vervolgens in een derde en laatste zwavelzuurbad geplaatst, wat resulteert in het garen dat wordt gebruikt om modale stof te maken.
Is modal duurzaam?
Dit is een vraag die je niet eenduidig kan beantwoorden. Het heeft er namelijk mee te maken hoe het bedrijf produceert. Maar gemiddeld wordt er in de productie van model veel minder water verbruikt dan bij katoen.
Maar als je het productieproces vergelijk met andere semi-synthetische vezels dan is het proces van model minder duurzaam. En dit heeft ermee te maken dat er gebruik wordt gemaakt van petrochemicaliën. Dit zijn stoffen die afgeleid zijn van aardolie of aardas.
“Modal fiber is zo duurzaam als het bedrijf dat het produceert.”
Lyocell (een andere rayonvezel) gebruikt bijvoorbeeld een organische oplossing om hout tot pulp af te breken, terwijl modal een zware dosis giftige chemicaliën zoals koolstofdisulfide vereist.
Hierdoor lopen degenen die rechtstreeks met de chemicaliën werken risico op mogelijke bijwerkingen voor de gezondheid, hoewel de chemicaliën de gezondheid van iedereen die in contact komt met de stof kunnen blijven bedreigen.
Ook is gebleken dat chemicaliën die vrijkomen tijdens het productieproces, zoals koolstofdisulfide en waterstofsulfide, schadelijke effecten hebben op het milieu. Koolstofdisulfide werd in 1997 geïdentificeerd als een giftige luchtverontreinigende stof en waterstofsulfide kan bij blootstelling aan verschillende elementen veranderen in milieugevaarlijke chemicaliën, zoals sulfhydrisch zuur.
Het goede nieuws? Hoewel het wordt vervaardigd door verschillende bedrijven die petrochemicaliën gebruiken tijdens de productie, komt veel van ’s werelds modale vezels van hetzelfde bedrijf dat TENCEL™ maakt, het Oostenrijkse Lenzing.
Ze creëren al meer dan 50 jaar duurzaam hun modale product en ongeveer 30 jaar geleden lanceerden ze MicroModal®, een nog fijnere versie van de originele Lenzing Modal®.
Tegenwoordig produceert Lenzing meer dan zeven afgeleide van zijn modale vezels, waaronder MicroModal® AIR en Lenzing Modal® COLOR. Beide zijn opzettelijk gemaakt in een poging om tegemoet te komen aan de steeds veranderende eisen van de mode- en textielindustrie.
“Lenzing is een duurzaam bedrijf wat zich inzet voor het gebruik van gesloten lussystemen om al deze hoogwaardige en goed presterende producten te produceren.”
Wat maakt modal van Lenzing duurzamer?
Wat Lenzing duurzamer maakt, is dat het bedrijf zich inzet voor het gebruik van gesloten-lussystemen om al deze hoogwaardige en goed presterende producten te produceren. Hierdoor komen schadelijke gassen die vrijkomen en giftige chemicaliën die bij de productie worden gebruikt niet in het milieu terecht.
Verantwoorde inkoop blijft ook een topprioriteit, daarom gebruikt het bedrijf alleen hout uit duurzaam beheerde bossen over de hele wereld en koopt het bijna uitsluitend van leveranciers die “gecertificeerd zijn volgens erkende duurzaamheidscriteria, zoals de FSC®”. Hoewel geen enkele bedrijf perfect is, doet Lenzing grondig werk dat het bewonderen waard is.
Net als TENCEL™ wordt modal vaak geprezen als een biologisch afbreekbaar en composteerbaar materiaal, en hoewel het de capaciteit heeft om dat te zijn, is het uiteindelijk afhankelijk van waarvoor de vezel wordt gebruikt.
Als een kledingbedrijf giftige kleurstoffen of afwerkingen op modal aanbrengt, verliest het zijn vermogen om organisch te worden gecomposteerd of afgebroken. Om deze reden is het essentieel om het hele productieproces van elk merk met modale vezels door te lichten.
Dus let er bij het kopen op dat je de kleine lettertjes leest. Online is er vaak al veel over t vinden. Maar natuurlijk kun je ook direct contact opnemen met het merk en vragen hoe het geproduceerd wordt.
Als consument hebben recht op deze antwoorden. Alleen met eerlijke antwoorden kunnen we zelf keuzes maken.
